مار زنگی
از نوع مار زنگی نزدیک به ۱۲ نوع مختلف در جهان وجود دارد. مارهای زنگی را از زنگوله‌ای که در ته دم خودشان دارند به راحتی می‌توان تشخیص داد. هر چند دم این مار طوری ساخته شده‌است که در هنگام حرکت و جنبیدن صدای زنگ درآید ولی با این وجود صدای اصلی زنگوله دم مار بر اثر لرزش دم توسّط خود مار، تنها زمانی انجام می‌پذیرد که مار از چیزی احساس خطر بکند.
افعی
افعی نیز که بیشتر در جنوب غربی آسیا یافت می‌شود، همانند مار زنگی است. هر دوی آنها علاوه بر آنکه مانند مارهای دیگر از جلو حرکت می‌کنند، قادر به حرکت از سمت پهلو نیز هستند. افعی‌ها تنها مارهای زهری در اروپا هستند.
تغذیه
رژیم غذایی مارها با توجه به اندازه، گونه و اقلیم وجغرافیا تغییرمیکندو طیف گوناگونی از پستانداران، حشرات و ماهی‌ها را شامل می‌شود، مارها اکثرشان برای شکار استفاده می‌کنند گونه‌های بدون زهر از آرواره برای شکار و دفاع استفاده می‌کنند و انواع دیگری از مارها هم با پیچیدن عضله هایشان به دور طعمه آن را می‌کشند و می‌خورند
مار در باورهای فرهنگی
- مار پرنده در آیین کاکولکان، آیین مایاها، نشانه این آیین به شمار می‌رفت.
- مار در افسانه‌های کهن ایرانیان، روی شانه‌های ضحاک، پادشاه ستمگر، به صورت جزئی از بدن او، و دربرابر گناهانش، پس از خدمت شیطان در لباس یک آشپز به وی، ظاهر می‌شود.
- ردپای مار به عنوان موجودی جالب توجه را می‌توان در اساطیر کهن از جمله یونان باستان یافت. نشان مار در اساطیر یونانی-رومی به ۱۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد که در آن "آسکِلِپیوس" (فرزند آپولون) خدای پزشکی و درمان، بیماران را شفا می‌بخشیده و مردگان را زنده می‌کرده است. او همواره عصایی را با خود به همراه داشت که ماری به دور آن پیچیده بود، چرا که مار در اساطیر یونانی-رومی نماد هوش و سلامت بود.
- دنیای پزشکی نوین همچنان وامدار اسطوره‌های کهن است چرا که مار در دنیای امروز هم نماد پزشکی و سلامت است. ردپای این موجود افسونگر را در مصر باستان نیز می‌توان یافت؛ مار کبری نماد سلطنت و قدرت مصر باستان بوده و "بوتو" الهه نگهبان مصر و فرعون در قامت مار کبری خدایی می‌کرده است.
- علاوه بر داستان‌های اساطیری، در انجیل بیش از هشتاد بار از مار نام برده شده و شیطان در قالب مار آدم و حوا را فریب داده است؛ همچنین در قرآن نیز چندین بار از انواع گوناگون آن نام برده شده است و با وجود آنکه اشاره مستقیمی به فرو رفتن شیطان در کالبد مار وجود ندارد، این قصه در روایاتی آمده است.
زهر مار
زهر مار از دوران قدیم مصارف زیادی داشته است که شاید مهمترین استفاده آن مسموم کردن دشمنان بوده است. اما همه مارها سمی نیستند و زهر همه مارهای سمی نیز کشنده نیست. زهر در اصل بزاق تغییر یافته مار است که برای شکار، هضم طعمه و دفاع ترشح می‌شود. غددی که تولید و ترشح سم را به عهده دارند در دو طرف سر و در غلافی ماهیچه‌ای قرار دارند.
ترکیب زهرمار در گونه‌های مختلف و همینطور در هر گونه بر اساس سن، فصل و زمان آخرین ترشح متفاوت است. ترکیبات اصلی آن پروتئین و پلی‌پپتیدهایی که خاصیت آنزیمی و سمی دارند.
زهرمار از طرق مختلف اثر می‌کند. در برخی از گونه‌ها، زهر ترشح شده بر روی سیستم عصبی اثر می‌گذارد، بدین صورت که اعصاب یا پیام‌رسان‌های عصبی را درگیر کرده و از کار می‌اندازد. در گونه های دیگر زهرمار بر روی سیستم قلبی و عروقی اثر گذاشته و باعث می‌شود ضربان قلب دچار اختلال شود که می‌تواند به مرگ منجر شود.
در گونه های دیگر، زهر به سیستم گردش خون حمله کرده و با همولیز (تخریب) گلبول های قرمز باعث ایجاد لخته و نهایتا مرگ می‌شوند. در برخی گونه‌ها سم به سایر اندام ها از جمله کلیه و عضلات آسیب زده و گاهی باعث مرگ می‌شود.
استفاده دارویی
زهرمار بخاطر اثرات دارویی و فیزیولوژیک می‌تواند بر مولکول‌های زیستی، سلول‌ها، بافت‌ها و اندام‌های مختلف اثر بگذارد بنابراین قابلیت آن را دارد که در صنعت داروسازی بکار گرفته شود. "کاپتوپریل" دارویی که در درمان فشارخون و بیماری‌های قلبی استفاده می‌شود شاید یکی از معروفترین مثال‌های بهره گیری از زهر مار در صنعت داروسازی باشد.
بررسی اثرات پپتیدهای موجود در زهرمار تیره گرزه‌ماران (وایپریدا) باعث شناخت آنزیم‌های موثر بر کارکرد قلب و فشار خون شد که در نهایت تولید این دارو به انقلابی در درمان بیماری های قلبی و عروقی انجامید.
برخی از پپتیدهای موجود در زهرمار مانند تکستیلینین خاصیت ضد خونریزی دارند، از این ماده برای ساخت داروی جلوگیری از خونریزی در هنگام عمل قلب باز استفاده شده که مراحل آزمایشگاهی و بالینی خود را طی می‌کند.
از سوی دیگر، در جهان امروز که با مساله مقاومت آنتی‌بیوتیک ها، ترکیباتی با خاصیت ضد باکتریایی و ضد قارچی، می‌توانند به کشف آنتی بیوتیک‌های جدید منجر شود.
زهرمار به دلیل داشتن ترکیبات پیچیده زیستی و دارویی مانند پروتئین ها و پپتیدهای آنزیمی و غیرآنزیمی، مواد معدنی متفاوت و مواد غیر معدنی خاص خود، خاصیت هیدرولیز دارد. این خاصیت می تواند در درمان بیماری های مختلف از جمله درمان سرطان مورد استفاده قرار گیرد و راه های جدیدی را در درمان بگشاید.
مارهای زهرآگین
حدود ۷۰۰ گونه از ۳۲۰۰ گونه مارهای دنیا زهری هستند و شامل چندین مار هستند که می‌توانند انسان را بکشد. یک مار زهری زهر خود را از راه نیشهایش که یا توخالیند و یا شیار دارند تزریق می‌کند. وقتی که زهر تزریق شد مار به انتظار می‌نشیند تا قربانیش قبل از بلعیده شدن بمیرد.
.
از حدود ۷۲۵ گونه از مارهای سمی در سراسر جهان، تنها ۲۵۰ تا از آنها قادر به کشتن انسان با یک نیش است. به طور متوسط استرالیا تنها یک نیش مار کشنده در هر سال دارد. در هند، در هر سال ۲۵۰ هزار مارگزیدگی ثبت می‌شود که از آنها ۵۰ هزار تا منجر به مرگ می‌شود.
دندانهای نیش مارهای زهری، در فک بالای دهان آنها قرار گرفته و با غده‌های سمّی که در سر مار قرار دارند در ارتباط هستند.
با کشیدن دندان مار، نمی‌شود برای همیشه با خیال آسوده از نیش مار زهری در امان بود چرا که دندانهای نیش در دهان مارهای زهری مجدّداً رویش می‌کنند. مار زهری به کمک این نیش‌ها زهر را به بدن شکار خود تزریق می‌کند و این گونه می‌کوشد تا جانش را بگیرد یا حداقل او را ناتوان و بی‌هوش سازد تا با خیال راحت به خوردن گوشتش بپردازد. تمام مارهای زهری علاوه بر نیش، دندان نیز دارند. در نتیجه، تمام مارهای زهری علاوه بر نیش زدن گاز هم می‌گیرند.
ویژگی مارهای سمی وغیرسمی و نیمه سمی
سه گروه مار در دنیا وجود دارد، مارهای غیر سمی، مارهای سمی و مارهای نیمه سمی. تعداد انواع مارهای سمی و نیمه سمی بسیار بسیار کم تر از مارهای غیر سمی است. با دانستن برخی خصوصیات می توان مارهای سمی را از مارهای غیر سمی تشخیص داد.البته برای افراد مبتدی که برای اولین بار با یک مار رو به رو می شوند، بررسی این ویژگی ها کمی سخت است؛ زیرا مارها معمولاً با دیدن انسان وحشت می کنند و در جایی مخفی می شوند و یا برعکس با در آوردن صدای فِش فِش یا هیس هیس و انجام حرکات خاص انسان را می ترسانند و برای حفظ جان خود انسان را می گزند.
ویژگی های مار سمی: سر این نوع مار مثلثی شکل بوده و بیرون زده از راستای بدن آن است. دندانهای نیش از سایر دندانها بزرگترند در نتیجه در نقطه گزش معمولا جای دو دندان به خوبی قابل تشخیص است. مردمک چشم آنها بیضی شکل است. دارای پوست رنگین و پرخط و خال هستند . دارای فرورفتگی در بین دو چشم هستند. دارای سری مثلثی ، مردمک چشم عمودی ، دمی کوتاه و کلفت و طرز حرکت بطنی می باشند.
ویژگی مارهای غیر سمی: این نوع مارها دارای مردمک چشم گردی هستند.
مارهای غیر سمی پوستی ساده دارند. این نوع مارها فرورفتگی در بین دو چشم ندارند.
دارای سری گرد یا بیضی شکل،از قطر میانی بدن تا انتهای نوک دم باریک می شوند و طرز حرکتشان مستقیم و مارپیچ است. اینم چندتا عکس از مار غیر سمی
ویژگی مارهای غیر سمی: این نوع مارها دارای مردمک چشم گردی هستند.
مارهای غیر سمی پوستی ساده دارند. این نوع مارها فرورفتگی در بین دو چشم ندارند.
دارای سری گرد یا بیضی شکل،از قطر میانی بدن تا انتهای نوک دم باریک می شوند و طرز حرکتشان مستقیم و مارپیچ است.
مار واقعا موجود عجیبیه
همیشه از مار میترسیدم تا اینکه یه مارو از نزدیک دیدم از اون روز به بعد عاشق مارها شدم و فقط دنبال یاد گرفتن بیشتر در مورد مارهام.