شیر (نام علمی: Panthera leo) پستانداری گوشتخوار از سردهٔ پلنگمانندهای خانوادهٔ گربهسانان است. با بدنی بزرگ که وزنش در میان نرها گاه به ٢۵٠ کیلوگرم میرسد؛ این جانور نیرومند دومین عضو بزرگجثهٔ سردهٔ خود پس از ببر است. شیر به خاطر بدن بزرگ و هیبت و چالاکیش در هنگام شکار لقب «سلطان جنگل» را به خود گرفته؛ اگرچه بیشتر در مناطق ساوانایی آفریقا زندگی میکند و تنها تعداد کمی از آن در جنگل گیر در هندوستان یافت میشوند. آنها طعمههای گوناگونی را بهعنوان خوراک اختیار میکنند که شامل بیشتر جفتسمان بومی آفریقا و بهندرت جانداران بزرگی چون فیل و زرافه میشوند.
با آنکه در گذشته شیرها در آفریقا، خاورمیانه، و جنوب آسیا (از جمله ایران) به فراوانی یافت میشدند، امروزه تعداد محدودی از آنها در آفریقا و آسیا باقی ماندهاند که جمعیتشان به سوی کمتر شدن پیش میرود. در حال حاضر اتحادیه بینالمللی حفاظت از محیط زیست وضعیت بقای گونهٔ شیر را در حالت آسیبپذیر طبقهبندی کردهاست.[۱]
شیرها ساختار اجتماعی مشخصی دارند که بر پایهٔ تشکیل گروهی به سرپرستی یک تا سه نر و تعدادی ماده به همراه تولههایشان است. آنها به صورت گروهی به شکار میروند و شکارکردن بیشتر بر دوش شیرهای ماده است. با آنکه شیرهای نر شکار نمیکنند اما وظیفهٔ محافظت از گروه و قلمرو آن را بر دوش دارند؛ ناحیهای که میتواند تا ۲۶۰ کیلومتر مربع را پوشش دهد.
به این جانور با ابهت از دیرباز تا کنون در فرهنگ و ادبیات ملل گوناگون جهان توجه شده است. نگارههای غار در لاسکو فرانسه نخستین نقاشیهای یافت شده از شیر در جهانند که مربوط به ۱۷٬۰۰۰ سال پیش هستند.
شیر عجیب.
به دنبال یک پدیده نادر و استثنایی در ایران و جهان با جفت گیری طبیعی ببر نر و شیر ماده ۳ توله «شیر ببر»(تایگون) در مشهد متولد شدند. ۱۵ سال پیش نیز نخستین تایگون در آمریکا به صورت لقاح مصنوعی به دنیا آمد و پس از آن چینی ها موفق به این کار شدند.
در باغ وحش مشهد نیز ۷ بار مقاربت طبیعی بین شیر ماده و ببر نر و یا برعکس صورت گرفت تا این که حامله شدن شیر ماده کاملاً به صورت طبیعی صورت گرفت و حاصل آن تولد ۳ توله تایگون شد.
این پدیده برای نخستین بار در دنیا به صورت طبیعی در مشهد به وجود آمد که حاصل آن تولد ۳ توله تایگون در نهایت سلامت بود.
اصولاً در زندگی حیوانات وحشی، زاد و ولد حیوانات از نوع شیر و ببر بویژه در باغ وحش ها از طریق لقاح مصنوعی صورت می گیرد که یا نتیجه نمی دهد یا این که به صورت نادر به نتیجه می رسد.
رنگ زمینه بدن این تایگون ها قرمز است و در دم، دست و پاهایشان و کمی هم روی صورت و پیشانی آنها مانند ببر خطوط راه راه وجود دارد.
تایگون ها به لحاظ جثه از توله شیر درشت تر هستند اما گاهی تفاوت هایی در واکنش های آنها وجود دارد، به طورمثال ببر عاشق زندگی در کنار آب است در صورتی که شیر تمایلی به نزدیک شدن به آب ندارد
اما تایگون ها برخی اوقات به بازی با آب تمایل نشان می دهند در حالی که برخی اوقات به سمت آن هم نمی روند.
شیر و ببر در طبیعت به طور متوسط زیر ۱۷ سال و در اسارت، حدود ۲۵ سال عمر می کند اما با وجود این که تایگون ها ۲ رگه و قوی تر هستند پیش بینی می شود که عمرشان هم بیشتر باشد.
طبق بررسی های انجام شده نوع ماده تایگون قابل تکثیر و نر آن غیرقابل تکثیر است. تایگون ها از سن ۳ سالگی قابلیت بارور شدن دارند و امیدواریم که بتوانیم باز هم به صورت طبیعی تعداد تایگون ها را افزایش دهیم.