زنبور عسل گونهای زنبور است که عسل میسازد. زنبور عسل این کار را با گردآوری شهد گلها در کندو انجام میدهد.[۵] در فارسی به زنبور عسل منگ، منج و مگس انگبین هم گفته میشود.[۵] زنبورهای هر کندو یکی از سه نوع زنبور ملکه، زنبور نر و زنبور کارگر هستند. زنبور عسل از حشرات اجتماعی است حتی اگر در خارج از کندو دارای غذای کافی باشد نمیتواند به تنهایی زندگی کند.
ملکه
ملکه معمولاً مادر تمامی زنبورهای موجود در کندو است. جنسیت آن ماده بوده و مهمترین وظیفهاش تخمگذاری میباشد. ملکه در تاریکترین و محفوظترین نقطه کندو سکونت دارد و در اطراف این محل خانههای ویژهای برای محافظت از تخمها و نوزادان قرار گرفته. علاوه بر اینها سه تا ده خانه برای ملکههای جوان در نظر گرفته شده است. ملکه همانند روح کندو محسوب میشود و اگر ملکه را بردارند و جانشینی برای او وجود نداشته باشد بعد از سه یا چهار ساعت تمام کارهای کندو متوقف میشود و بعد از مدتی زنبورها بر اثر اندوه نداشتن ملکه نابود میگردند. ملکه از اواخر فروردین تا اواخر خرداد روزانه حدود ۱۵۰۰ تخم میگذارد.[۵] ملکهها و کارگرها از تخمهای لقاح شده و نرها از تخمهای غیر لقاح شده (هاپلودید) به وجود میآیند. طول بدن ملکه بسته به هر نژاد متفاوت میباشد. بالهای آن کوچک بوده و خرطوم آن توانایی جمع آوری شهد گلها را نداشته و در عوض دارای شکمی بزرگتر از مادههای کارگر بوده و به طور طبیعی بیش از ۵ سال میتواند زنده بماند. در زنبورداری تجاری به علت کاهش تخمریزی از سال دوم زندگی به بعد، بیش از دو سال از یک ملکه استفاده نمیشود. ملکه عسل در زمان شفیرگی گرده نمیخورد و بجای آن ژله رویال مصرف میکند و شفیرهای که از گرده تغذیه شود هیچگاه به ملکه تبدیل نشده و کارگر خواهد شد. ملکه تا آخر عمر توسط ژله رویال تولیدی کارگران تغذیه میشود.
زنبور عسل در حال جمع آوری شهد گل
از فراوردههای زنبور عسل میتوان به ۱-عسل ۲-موم ۳-بره موم ۴-ژله رویال ۵-گرده ۶-زهر اشاره کرد.[۶]
زنبور نر
زنبورهای نر در کندو تنها وظیفه بارور نمودن ملکه را دارند و تا میتوانند عسل میخورند و دارای نیش نمیباشند. دارای سر و بالهای بزرگ میباشند. توانایی جمعآوری شهد و گرده را نداشته و ۲۴ روز زنده میمانند.
زنبور نر در حجرههای بزرگتری نسبتبه زنبورهای کارگر پرورش مییابند. تخمهای بارورنشده ملکه به زنبور نر تبدیل میشوند.
زنبور کارگر
زنبورهای نر در کندو تنها وظیفه بارور نمودن ملکه را دارند و تا میتوانند عسل میخورند و دارای نیش نمیباشند. دارای سر و بالهای بزرگ میباشند. توانایی جمعآوری شهد و گرده را نداشته و ۲۴ روز زنده میمانند.
زنبور نر در حجرههای بزرگتری نسبتبه زنبورهای کارگر پرورش مییابند. تخمهای بارورنشده ملکه به زنبور نر تبدیل میشوند.