گُربه (که در
افغانستان 'پشک' گفته می‌شود) جانوری اهلی از خانواده گربه‌سانان و یک حیوان گوشتخوار است.[۱]
گربه‌ها از ۶ تا ۷ ماهگی بالغ می‌شوند و توانایی تولید مثل دارند، ماده‌ها تا ۸ سالگی و نرها تا ۱۰ سالگی
قابلیت جفت‌گیری دارند. دوره آبستنی گربه نیز بین ۶۱ تا ۶۸ روز (متوسط ۶۳ روز) است.[۱]
گربه، با
نام علمی Felis silvestris catus، زیرگونه‌ای از گربه دشتی با نام علمی Felis catus است. برای تمایز این جانور از انواع
وحشی از نام گربه خانگی یا گربه اهلی استفاده می‌شود.
حدود ۶۰۰
میلیون گربه امروزه در سراسر دنیا پراکنده‌اند و تقریباً در هر جایی که انسان‌ها
زندگی می‌کنند، بود و باش دارند. نسل تقریباً تمامی این گربه‌ها به پنج گربه دشتی ماده از زیرگونه گربه دشتی آفریقایی می‌رسد که
حدود ده هزار سال پیش در خاورمیانه زندگی در کنار انسان‌ها را برگزیدند، نخستین
انسان‌هایی که با اهلی‌سازی گندم و جو عصر کشاورزی را آغاز کرده بودند. گربه‌ها
در کنار این انسان‌ها می‌توانستند موش‌ها و
جوندگان دیگری را شکار کنند که برای تغذیه از ذخیره‌های غلات دهقانان در کنار
سکونتگاه‌های انسانی تجمع کرده بودند و همچنین از گزند دشمنان طبیعی متعدد خود
همچون کفتارها و گربه‌های بزرگ‌تر در امان بودند.
اندام‌شناسی
اندازه
گربه‌ها معمولاً وزنی بین ۲/۵ تا ۷ کیلوگرم (۵/۵ تا ۱۶ پوند) دارند، اگرچه در بعضی گونه‌های خاص وزن گربه تا ۱۱٫۳ کیلوگرم (۲۵ پوند) نیز می‌رسد. گربه‌هایی هم بوده‌اند که به علت پرخوری تا ۳۰ کیلوگرم وزن داشته‌اند. از طرف دیگر در برخی گونه‌های گربه‌های کوچک وزن گربه کمتر از ۱۰۹ گرم است.
چشمها
گربه ها معمولاً حیواناتی هستند که در شب بیشتر زندگی می کنند تا در روز.علت برق زدن چشم گربه‌ها در شب وجود پوششی به نام پرده درخشان در چشم آنها است که به دید بهتر آنها در نور کم کمک می‌کند.[۳]
استخوان بندی
گربه‌ها هم همانند اکثر پستانداران دارای ۷ مهره گردنی، ۱۳ مهره صدری(مهره‌های پشت سینه، که انسان دارای ۱۲ مهره از این نوع است), ۷ مهره کمری (انسان دارای ۵ مهره از این نوع است), ۳ مهره خاجی (مهره‌های قرار گرفته در قسمت انتهایی بدن که انسان به علت نوع ایستادن دارای ۵ مهره از این نوع است) و به جز «گربه مانکس» ۲۲ یا ۲۳ مهره دمی(انسان دارای ۳ تا ۵ مهره از این نوع است) هستند. تعداد بیشتر مهره‌ها در کمر و سینه گربه در مقایسه با انسان باعث انعطاف‌پذیری و تحرک بیشتر این حیوان می‌شود. گربه از مهره‌های انتهایی دم برای حفظ تعادل در حرکات سریع استفاده می‌کند. استخوان‌های چنبر (ترقوه) گربه دارای قابلیت جابجایی هستند بدین ترتیب گربه قابلیت دارد از هر مجرایی که سرش از آن بگذرد، عبور کند.
دهان
گربه‌ها از دندانهای بسیار خوبی برای شکافتن گوشت‌ها برخوردارند. دندان آسیاب اول و دندان آسیاب کوچک در این حیوان با هم جفتی را تشکیل می‌دهند که برای شکافتن گوشت همچون قیچی عمل می‌کند. البته گرگ‌ها نیز دارای چنین سازوکاری هستند و در بسیاری از گربه‌سانان این سازوکار از این پیشرفته‌تر است. زبان گربه دارای برآمدگی‌های ریزی است که از آنها برای نگه داشتن و شکافتن گوشت یا لاشه استفاده می‌کند. بر روی این برآمدگی‌ها یا تیغ‌های کوچک نوعی ماده خاص وجود دارد که به گربه در هنگام تمیز کردن آنها کمک می‌کند. این برآمدگی‌ها مانند قلاب‌های ریزی هستند که به سمت عقب خوابیده‌اند و به این صورت اجازه نمی‌دهند گوشت از دهان گربه خارج شود.
تصویر یک گربه در حال خمیازه کشیدن.
گربه‌ها حیوانات پرسروصدایی هستند و انواع مختلفی از صداها را ایجاد می‌کنند. میو کردن رایجترین و معروفترین صدای آن‌هاست که به شکل‌های مختلفی برای مقاصد متفاوت انجام می‌شود. خرخر کردن نوعی صدای التیام‌بخش است که برای آنها ماربردهای التیام‌بخشی و ارتباطی دارد. صدای بلندی برای جفت‌یابی استفاده می‌شود واز غرش، فیف و خرناس هم برای وضعیت‌های تهاجمی و دفاعی استفاده می‌کنند. آنها هنگامی که شکاری را دور از دسترس خود می‌بینند صدای پچ‌پچ‌مانندی را ایجاد می‌کنند و صداهای فرکانس بسیار بالا (که در محدوده شنوایی انسان نیست) هم در صداهای ارتباطی بچه‌گربه‌ها وجود دارد.
گوش‌ها
۳۲ ماهیچه متفاوت در هر گوش گربه به حیوان اجازه می‌دهند تا یک شنوایی کنترل شده‌داشته باشد. بدین صورت گربه می‌تواند هر کدام از گوش‌های خود را آزادانه نسبت به دیگری حرکت دهد؛ با این قابلیت گربه می‌تواند در حالی که در یک جهت حرکت می‌کند گوش خود را در جهت مخالف بچرخاند همچنین بیشتر گربه‌ها می‌توانند گوش‌های خود را به سمت بالا بگیرند. برعکس سگها، گربه‌های دالگوش (با گوش‌های آویزان) بسیار نایابند (گونه Scottish Fold به علت جهش ژنتیکی دالگوش است). در هنگام عصبانیت یا وحشت‌زدگی گربه گوش‌های خود را می‌خواباند. گربه‌ها همچنین در زمان بازی یا زمانی که صدایی از پشت سر بیاید گوش‌های خود را به سمت عقب می‌چرخانند.
پاها
گربه‌ها هم مانند سگها از جمله حیوانات پنجه‌رو هستند. این حیوانات دقیقاً بر روی پنجه‌های خود حرکت می‌کنند. گربه‌ها قادرند خیلی بادقت حرکت کنند. این یکی از قابلیت‌های گربه سانان است بدین ترتیب این حیوانات قادرند با کمترین صدا حرکت کنند. گربه‌ها می‌توانند در هنگام راه رفتن پنجه‌های عقبی خود را دقیقاً بر روی مکان پنجه‌های جلویی قرار دهند؛ این قابلیت نه‌تنها به بی صدا حرکت کردن حیوان کمک می‌کند بلکه بدین ترتیب گربه همیشه از جایگاه پاهای عقبی خود مطمئن است. این قابلیت مخصوصا در زمین‌های ناهموار برای حیوان مفید است.
تصویری نزدیک از پنجه گربه.
برعکس سگها و دیگر پستانداران گربه‌ها برای راه رفتن هر دو پای خود را بر روی مکانی قرار می‌دهند و سپس دو پای دیگر را جلو می‌آورند. اما بیشتر پستانداران پاهای خود را به نوبت از روی زمین بر می‌دارند. گربه‌ها این قابلیت خود را با یورتمه رفتن در شترها، زرافه‌ها، برخی اسب‌های آهسته‌گام و تعداد کمی از پستانداران شریک هستند.
مانند دیگر گونه‌های شاخه گربه سانان البته بجز چیتاها، چنگال‌های گربه هم حالت جمع شونده دارند. در حالت عادی و آرام گربه چنگال‌های این حیوان به وسیله پوست پوشیده شده و به صورت پنجه هستند. این قابلیت باعث می‌شود تا چنگال‌های حیوان تیز بماند و از گیر کردن چنگال‌ها به زمین و ایجاد صدا در موقع شکار جلوگیری می‌کند. چنگال‌های پاهای جلویی گربه همیشه از چنگال‌های عقبی تیزترند اما گربه‌ها می‌توانند با اراده کامل چنگال‌های هر کدام از پاهایشان را باز کنند. آنها از چنگال‌های خود برای دفاع، شکار کردن، بالارفتن از سطوح، پاره کردن و یا کشیدن اجسامی که دارای پوسته‌ای نرم هستند استفاده می‌کنند. گیر کردن پنجه گربه در سطوحی مانند فرش، موکت یا پارچه‌های کلفت در صورتی که گربه قادر به آزاد کردن خود نباشد می‌تواند موجب آسیب دیدن حیوان شود.
بیشتر گربه‌ها دارای پنج چنگال بر روی پنجه‌های جلوی و چهار یا پنج چنگال بر روی پنجه‌های عقب هستند. این بدلیل یک جهش ژنتیکی کهن است اما با این حال گربه‌های خانگی از تعداد چنگال‌های بیشتری برخوردارند.[۴]
